›
‹
Μωβ Σκίουρος
Σπύρος Παπαϊωάννου, Χριστίνα Χαραλαμποπούλου
Συνέντευξη: Ευανθία Πιτσόλου
Φωτογραφίες: Εύα Μέλλου
Κάποιοι χώροι περιμένουν για να πάρουν αυτό που τους αξίζει, είπε ένας συγγραφέας στους γονείς του Μωβ Σκίουρου, Σπύρο Παπαϊωάννου και Χριστίνα Χαραλαμποπούλου.
Από το μικρό βιβλιοπωλείο στην Καρύτση 3, τώρα στην Καρύτση 4, με το μωσαϊκό, την ξύλινη σκάλα του 1932 και τον εξώστη. Ένας χώρος ιδανικός για εκδοτικός οίκος, βιβλιοπωλείο και σπίτι για τους μόνιμους θαμώνες και τον γάτο του Μωβ Σκίουρου. Μπορεί να μην είναι πια το πιο pocket βιβλιοπωλείο στον πλανήτη, συνεχίζει όμως να είναι από τα πιο αγαπημένα στο κέντρο της Αθήνας.
Δημοσιεύτηκε: November 15, 2015
Αν και οι περισσότεροι γνωρίζουν τον Μωβ Σκίουρο, ας ξεκινήσουμε από την αρχή ώστε να μάθουν όλοι την ιστορία του. Ποια ήταν η αφορμή που σας οδήγησε στη δημιουργία του;
Σπύρος: Όλα ξεκίνησαν πολύ απότομα, το καλοκαίρι του 2013. Είχαμε έναν αβέβαιο χειμώνα από θέμα δουλειάς. Ενώ συγχρόνως, βλέπαμε το παράδειγμα του Γιώργου Τάσου, που έχει τον Βιβλιοστάτη στο Παγκράτι. Είναι πολύ φίλος και είχε ανοίξει πρόσφατα το βιβλιοπωλείο. Είπαμε λοιπόν, παίρνοντας το παράδειγμα του, ότι είναι κάτι εφικτό. Να πάρουμε ένα ρίσκο και βλέπουμε, μπορεί σε δυο μήνες να κλείσουμε. Τελικά κράτησε. Αυτό έγινε μέσα στην κρίση του '13.
Σε άλλη περίπτωση εγώ μπορεί να είχα διοριστεί φιλόλογος σε κάποιο νησί, ενώ τώρα έχουμε το βιβλιοπωλείο, χωρίς να θέλω σε καμία περίπτωση να πω για τα ''θετικά της κρίσης''. Αντίστοιχα και η Χριστίνα, Διεθνολόγος έχει σπουδάσει. Θα μπορούσε και εκείνη να εργαζόταν κάπου αλλού. Είμαστε η γενιά που βρεθήκαμε στον αέρα.
Το αποφασίσαμε όταν ήμασταν στην Δονούσα. Γυρνώντας την 1η Αυγούστου στην άδεια Αθήνα, ξεκινήσαμε περπατώντας να βρούμε το κατάλληλο σημείο και ερωτευτήκαμε αυτή τη βιτρίνα. Την οποία αφήνουμε τώρα... 14 Αυγούστου υπογράψαμε το μισθωτήριο και τα ξεκινήσαμε όλα με προσωπική δουλειά.
Στο χώρο του βιβλίου βρισκόσασταν ήδη;
Χριστίνα: Ως αναγνώστες μόνο, όχι στο εμπόριο.
Σπύρος: Το τονίζουμε αυτό, ως αναγνώστες μόνο, οι σπουδές μας είναι σχετικές.
Είναι δηλαδή κάτι που αγαπάτε.
Χ.: Μα γι' αυτό αποφασίσαμε να πάρουμε και το ρίσκο, για κάτι που αγαπάμε.
Σ. Αγαπάμε τη λογοτεχνία.
Λογοτεχνία, τέχνη και πολιτική, όπως είναι και ο υπότιτλος του Μωβ Σκίουρου.
Σ.: Ναι, έχουμε ορίσει κάποιους άξονες. Η πολιτική περικλείει τα πάντα.
Χ.: Περικλείει και την οικονομία και τη φιλοσοφία.
Σ.: Και τη λογοτεχνία και την ποίηση. Με την ευρύτερη έννοια όλα είναι πολιτική.
Και τελικά βρεθήκατε στην Καρύτση 3. Σε έναν χώρο που έγινε στέκι, για πάρα πολλούς ανθρώπους. Έχει δημιουργηθεί μια οικογένεια που όλο μεγαλώνει. Είχατε στο μυαλό σας αυτή την αποδοχή ή προέκυψε στην πορεία;
Χ.: Προέκυψε στην πορεία, όπως προέκυψε να γίνει και ένας εκδοτικός οίκος ο Μωβ Σκίουρος. Γενικά δεν μπορείς να προβλέψεις τίποτα. Εμείς ξεκινήσαμε κάτι που αγαπάμε και το ένα έφερε το άλλο. Δηλαδή, από βιβλιοπωλείο έγινε στέκι, από στέκι έγινε εκδοτικός οίκος και είμαστε πολύ χαρούμενοι που ήδη έχουμε βγάλει δύο τίτλους και συνεχίζουμε δυναμικά.
Σ.: Αυτό που δεν φανταζόμασταν είναι ότι θα δημιουργήσουμε ένα στέκι και τον κόσμο γύρω του. Θαμώνες του Σκίουρου. Από ανθρώπους που διαβάζουν, που γράφουν, από ανθρώπους που εμείς διαβάζαμε και προ βιβλιοπωλείου, να έρχονται τώρα εδώ σε αυτό το τραπεζάκι και να περνάμε υπέροχες βραδιές. Δηλαδή η αγκαλιά από εκδοτικούς οίκους, από βιβλιόφιλους, από συγγραφείς, από βιβλιοπωλεία. Μπήκαμε σε έναν ιδανικό χώρο.
Ουσιαστικά η πλατεία ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Και τώρα από την Καρύτση 3 στην Καρύτση 4.
Χ.: Την Καρύτση δεν την αφήνουμε με τίποτα.
Επειδή μεγάλωσε η οικογένεια, μεγάλωσε και το σπίτι (;)
Σ.: Και αυτό. Ως τώρα ήμασταν το πιο pocket βιβλιοπωλείο στον πλανήτη, όπως είχε πει και ο Ίκαρος Μπαμπασάκης.
14,8 τμ;
Σ.: Το θέμα μικρού βιβλιοπωλείου δεν είναι θέμα τετραγωνικών.
Χ.: Είναι θέμα επιλογών.
Σ.: Είναι θέμα επιλογών, είναι θέμα του κόσμου που έρχεται. Τώρα που θα είμαστε σε περισσότερα τετραγωνικά δεν θα είμαστε το μικρότερο βιβλιοπωλείο, αλλά πάλι έχουμε αυτή την αίσθηση. Δεν θα γίνουμε ποτέ σούπερ μάρκετ
Δεν μπορώ όμως να μην σας ρωτήσω, γιατί Μωβ Σκίουρος;
Σ.: Ανοίγοντας ένα βιβλιοπωλείο, το marketing σου λέει ότι ο τίτλος πρέπει να έχει κάτι από χαρτί, βιβλίο, κάτι σχετικό. Λέμε όχι, θα το πάμε με τα διαβάσματα μας. Είχαμε σκεφτεί Οκτάνα, την Ιδανική Πολιτεία από τον Εμπειρίκο, έτσι λένε και το σκυλί μας. Είχαμε σκεφτεί Μπεγκεμότ, από το «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα», όπως και διάφορα λογοτεχνικά ρεύματα. Ό,τι έχει να κάνει με λογοτεχνία, ήρωες, τα σημειώναμε, ώσπου ένα βράδυ για πλάκα λέμε Μωβ Σκίουρος. Το μωβ είναι το αγαπημένο μας χρώμα και ο σκίουρος είναι ένα πολύ γλυκό ζωάκι. Όταν το λέγαμε σε φίλους και γνωστούς πριν ανοίξουμε, το μόνο που θυμόντουσαν την επόμενη μέρα ήταν Μωβ Σκίουρος. Είναι κάτι τελείως δικός μας. Δεν είναι μέσα από κάποιο βιβλίο.
Αν και θα μπορούσε.
Σ.: Αυτό. Στη σχολή λέγαμε ότι είναι λανθάνων διακειμενικό. Επίσης, είναι μια δική του οντότητα, κάνουμε εμείς την αναφορά. Είναι από μόνος του μια αναφορά ο Μωβ Σκίουρος. Ο Σκίουρος οργανώνει την τάδε βραδιά, ο Σκίουρος προτείνει πέντε βιβλία, ο Σκίουρος είναι στα κοινωνικά δίκτυα. Από μόνος του.
Τι οργανώνει ο Μωβ Σκίουρος;
Χ.: Κάνουμε διάφορα, κάνουμε παρουσιάσεις βιβλίων και άλλα. Μέχρι πρότινος γίνονταν στην πλατεία. Τώρα που είναι μεγαλύτερος ο χώρος θα γίνονται μέσα σε αυτόν τον υπέροχο χώρο. Το καλοκαίρι βέβαια πάλι έξω.
Σ.: Δεν κόβεται η πλατεία, το υπαίθριο, με όλους τους κινδύνους που μπορεί να έχει είναι πιο ατμοσφαιρικό και μοναδικό νομίζω, πάνω στον πεζόδρομο.
Χ.: Είναι σαν μια πλατεία χωριού.
Μιλήσαμε πριν για θαμώνες του Σκίουρου, υπάρχουν πράγματι μόνιμοι σύντροφοι του Σκίουρου;
Σ.: Να πούμε μια ιστορία για τον γάτο του μαγαζιού που είναι μόνιμος θαμώνας. Πριν μερικές μέρες είχαμε δώσει μια συνέντευξη σε μια εκπομπή στο Κόκκινο, που κάνει ένας εξαιρετικός φίλος και ποιητής, από τις καλύτερες πένες που έχουμε, ο Θωμάς Τσαλαπάτης μαζί με τον Όμηρο Πουλάκη. Έγραψε ένα δισέλιδο αριστούργημα για τον Μωβ Σκίουρο, που ίσως εκδώσουμε κιόλας.
Γράφει λοιπόν, ότι έρχεται μόνος στο βιβλιοπωλείο και μας ψάχνει. Εμείς δεν εμφανιζόμαστε καθόλου, στέκεται μόνος του ανάμεσα στα βιβλία και περιμένει. Στο τέλος μπαίνει μέσα ο Κωστής Χριστοδούλου, ο γάτος και του λέει μόνο μια λέξη: Φίλε. Και έτσι κλείνει.
Κλείνει με μια λέξη που σκιαγραφεί ολόκληρη τη φιλοσοφία του Σκίουρου, τη ζεστασιά, το χαμόγελο, την αγκαλιά που δίνεται σε όποιον περνάει αυτή την πόρτα. Και ο νέος χώρος, ακολουθεί τη φιλοσοφία σας. Το ξύλο, το μωσαϊκό, η αρχιτεκτονική. Πώς προέκυψε; Και αυτό τυχαίο;
Σ.: Δεν ξέρω πώς προκύπτουν κάποια πράγματα, ένας συγγραφέας, το πρωί, που είδε το χώρο, μου είπε: Κάποιοι χώροι περιμένουν, περιμένουν, περιμένουν, για να πάρουν αυτό που τους αξίζει. Κοιτάζοντας αυτό το χώρο σκέφτεσαι τι καλύτερο από το να γίνει εκδοτικός οίκος. Και πώς έτυχε. Είναι αυτός ο καταπληκτικός εξώστης, ξύλινος και η σκάλα η ξύλινη, του '32. Δηλαδή φανταζόμαστε μέσα παρουσιάσεις, τον κόσμο πάνω, κάτω, να γεμίζει. Προβολές, ντοκιμαντέρ, κοντσέρτα.
Όλα όμως ακολουθούν το μονοπάτι που έχετε δημιουργήσει εσείς με τις επιλογές σας. Κάποιος που θα μπει στο βιβλιοπωλείο και περιπλανηθεί στα ράφια σας το καταλαβαίνει άμεσα.
Σ.: Επιλέγουμε πράγματα που θα φέρουμε και επιλέγουμε πράγματα που δεν θα φέρουμε. Το εκτιμάει ο κόσμος. Θα δει μόνο λογοτεχνία, δεν θα δει παραλογοτεχνία. Θα δει ψυχολογία και φιλοσοφία, οικονομία, αρχαία γραμματεία, αρχαιολογία.
Οι εκδόσεις ήρθαν σαν συνέπεια ή υπήρχαν έτσι κι αλλιώς στο πλάνο σας;
Σ.: Όλα τα όνειρα υπάρχουν στο βάθος του μυαλού, αλλά λες, είναι δυνατόν; Θα εκδώσουμε εμείς βιβλία; Προέκυψε από τον κόσμο που γνωρίσαμε εδώ μέσα. Ούτε σαν όνειρο δεν το είχαμε στην αρχή. Πρώτη φορά, ήμασταν στο ''Ποιήματα και Εγκλήματα'', πάλι με τον γάτο του βιβλιοπωλείου. Βλέπω στο χώρο να περιφέρεται ο Μάριος Ποντίκας. Έπρεπε να του μιλήσουμε, τον διαβάζουμε. Αφού τον γνωρίσαμε και γνωρίσαμε το εξαιρετικό ήθος του ανθρώπου και το χιούμορ του, πάνω στη συζήτηση, μιλούσαμε για αρχαίο θέατρο, μας λέει: Έχω γράψει κάτι, δεν το έχω βγάλει ποτέ, αλλά αν θέλεις να στο δώσω να το δεις. Μας το έδωσε για να το διαβάσουμε και όχι για να το εκδώσουμε. Το πήραμε, το διαβάσαμε και με πολύ χαρά του προτείναμε εμείς να το εκδώσουμε. Η χαρά ήταν αμοιβαία. Και έτσι βγάλαμε το πρώτο μας παιδί, το «Χλιμίντρισμα».
Είναι θεατρικό κείμενο. Η σειρά θεάτρου θα συνεχιστεί, με υπεύθυνο σειράς τον Γιώργο Πεφάνη, που κάνει φιλοσοφία και θεωρία θεάτρου στη Θεατρολογία. Συνεχίζουμε με τον Γιάννη Μαυριτσάκη, που θα βγάλουμε τώρα, ανεβασμένο αλλά αδημοσίευτο έργο.
Μάλιστα την παρουσίαση του βιβλίου «Χλιμίντρισμα» την κάναμε στο θέατρο ''Άττις'' με την αγκαλιά του μοναδικού Θεόδωρου Τερζόπουλου. Μας παραχώρησε το θέατρο του.
Μετά ήρθε μια ακόμα χαρά, γνωρίσαμε μια νέα κοπέλα που μας είπε ότι γράφει ποιήματα. Μέσα στα ποιήματα της είδαμε μια πάρα πολύ αληθινή, μεστή και με πολλές δυνατότητες γραφή. Δεν έχει ξανά εκδώσει κάτι, το βγάλαμε. Ο τίτλος είναι «Πέντε Κεράσια στο Μωσαϊκό», μια μικρή ποιητική συλλογή της Σοφίας Κουκουλά.
Ακολουθούν τρία ποιήματα του Γιώργου Ίκαρου Μπαμπασάκη, μια εξαιρετική συλλογή η «Πλατεία Παπαδιαμάντη» και μια επανέκδοση του πρώτου ποιητικού του Λευτέρη Ξανθόπουλου, τα «Αντίψυχα».
Χ.: Και ακολουθούν και άλλα.
Μερικούς τίτλους βιβλίων που μας προτείνετε;
Σ.: Έχουμε έναν κανόνα, όταν μας λένε να προτείνουμε τίτλους, προτείνουμε μερικά καινούργια και μερικά παλιά.
Χ.: Θα ξεκινήσω λέγοντας τον αγαπημένο μας Ε.Χ. Γονατά. Άπαντα, δηλαδή ότι και να διαβάσεις από τον Γονατά είναι φοβερό, από εκδόσεις Στιγμή.
Σ.: Από νέα έκδοση, 2015, «Πόλεμος και Πόλεμος», Λάσλο Καρσναχοκάι, εκδόσεις Πόλις. Ένα κείμενο που ψάχνει να βρει το ρήγμα στον κόσμο, να διαφύγεις από έναν κόσμο που κυριαρχεί η βία και ο πόλεμος. Ψάχνει επίσης να βρει το ρήγμα στην ίδια τη γραφή όπου κυριαρχεί η βία και ο πόλεμος.
Χ.: Μπουλγκάγκοφ, «Μαιτρ και μαργαρίτα», εκδόσεις Θεμέλιο. Εξαιρετικό. Μαγικός ρεαλισμός στο αποκορύφωμα του. Ιδιαίτερα κωμικό και πάρα πολύ καυστικό. Ένας από τους πρωταγωνιστές, είναι ένας γάτος, ο οποίος περπατάει μιλάει, κάνει φάρσες, νευριάζει, είναι πολύ ιδιαίτερος.
Σ.: «Γκιακ», Δημοσθένης Παπαμάρκος, εκδόσεις Αντίποδες. Λίγα μικρά πολεμικά διηγήματα, για τη Μικρασιατική εκστρατεία και τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο, δοσμένα με μια αμεσότητα περιεχομένου και μια καταπληκτική γραφή, χρησιμοποιώντας το τότε ιδίωμα. Γκιακ είναι οι δεσμοί αίματος στα αρβανίτικα.
Χ.: Θωμάς Τσαλαπάτης, «Το ξημέρωμα είναι σφαγή κύριε Κρακ», εκδόσεις Εκάτη. Όπως και το καινούργιο, το «Άλμπα». Είναι εξαιρετικός. Πρέπει να διαβαστεί οπωσδήποτε.
Σ.: Φρέσκο, φρέσκο, δύο συνεντεύξεις του Παζολίνι, η τελευταία πριν τη δολοφονία του. Από τις εκδόσεις Alloglota, δηλώνουν αυτοί που κατασκευάζουν μια καινούργια γλώσσα, του Θανάση Αποστόλου και ο Πασχάλης Ζέρβας. Μια επιλογή εικόνων, φωτογραφιών, πλαισιώνει αυτές τις δύο συνεντεύξεις. Γενικά ό,τι βγάζει η Alloglota είναι άψογο.
Χ.: Αντώνης Τσόκος, «Ακόμα ένα ποτήρι Τσαρλς». Είναι εξαιρετικός ποιητής, έχει έντονη εικονοποιεία. Επίσης και το πρώτο του βιβλίο, «Σουίνγκ με τ’ άστρα», εκδόσεις Γαβριηλίδη.
Σ.: Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης, το «Βορειοδυτικό πέρασμα». Ξαναβγήκε από τις εκδόσεις Κριτική, κάναμε την παρουσίαση εδώ, πάνω στην πλατεία. Ήταν ο Ίκαρος Μπαμπασάκης μαζί με τον Θανάση Αποστόλου που έχει τις εκδόσεις Alloglota. Είναι ένα βιβλίο, ιστορία – θεωρία της τέχνης, από τους λεττριστές και τους υπερρεαλιστές, μέχρι τους καταστασιακούς, δοσμένο με τη φοβερή γραφή του Ίκαρου.
Χ.: Άννα - Μαρία Δρουμπούκη, «Μνημεία της λήθης», ένα βιβλίο το οποίο δεν το αφήνεις από τα χέρια σου. Ανιχνεύει τους χώρους του 2ου Παγκοσμίου πολέμου, πράγμα που σε βιβλίο ελληνικό νομίζω δεν έχει ξαναγίνει και είναι το μόνο βιβλίο που έχει γράψει ο Φλάισερ εισαγωγή, αυτό νομίζω λέει πολλά.
Τρεις λέξεις που χαρακτηρίζουν τον Μωβ Σκίουρο.
Σ.: Επιλογή. Αισθητική.
Χ.: Ανθρώπινες σχέσεις.
Σ.: Να πούμε και μια τέταρτη, ευγένεια.
Χ.: Νομίζω είναι το νούμερο ένα η ευγένεια.
Σ.: Να πούμε και συναγωνιστικότητα, με τα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία και τους εκδοτικούς οίκους.
Δικό σας αγαπημένο στέκι, πέρα από τον Μωβ Σκίουρο που έγινε πλέον σπίτι.
Σ.: Το Ποιήματα και Εγκλήματα εκδόσεις Γαβριηλίδης και ο Ηρακλής με την Κατερίνα εδώ δίπλα μας.
Χ.: Ερνέστο στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Στους χώρους που λέμε στέκια, το σημαντικό είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και ο χώρος στον οποίο θα πας να αισθάνεσαι άνετα, ακόμα και είσαι μόνος σου. Εσείς το έχετε καταφέρει αυτό και είναι υπέροχο.
Χ.: Είναι αλληλεπίδραση των ανθρώπων, η ανάγκη για διάλογο, η ανάγκη να γνωριστούν, να ανοιχτούν.
|| Πλατεία Καρύτση 4, Αθήνα